Konferencja European University Association 

W dniach 11-12 kwietnia br. prof. dr hab. Janusz Kapuśniak – prorektor ds. nauki i wsp. z zagranicą  reprezentował Uniwersytet Jana Długosza w Częstochowie podczas corocznego Zgromadzenia Plenarnego i Konferencji European University Association, które zorganizowano w Swansea University w Walii. W wydarzeniu udział wzięło ponad 100 rektorów i prorektorów z ponad 40 krajów. Było to pierwsze spotkanie, w którym uczestniczył przedstawiciel UJD po przyjęciu Uczelni do stowarzyszenia skupiającego ponad 800 uczelni europejskich.

Konferencja rozpoczęła się sesją pt. Przywództwo i uczciwość. Paneliści próbowali odpowiedzieć na pytanie jakie są kluczowe cechy lidera działającego uczciwie. Zgromadzeni zgodzili się, że są to uczciwość, przejrzystość i odpowiedzialność. Liderzy muszą przekazywać entuzjastyczną wizję i realizować misję w oparciu o zasady i wartości. Programy nauczania powinny uwzględniać kwestie uczciwości i to jak się jej uczyć. 

W drugiej sesji dyskutowano na temat  suwerenności cyfrowej. Uczelnie nie posiadają środków, aby samodzielnie rozwijać całą potrzebną infrastrukturę cyfrową. Bezpieczeństwo to kwestia zarządzania ryzykiem. Przede wszystkim należy chronić podstawowe usługi cyfrowe uniwersytetu. W naszych instytucjach przechowywane są cenne informacje. Obowiązkiem uniwersytetu jest uświadomienie tego całej społeczności i edukowanie studentów, aby byli odpowiedzialni cyfrowo.

W kolejnej sesji próbowano odpowiedzieć na pytanie czy etyka badań jest normatywna, czy ewoluująca/adaptowalna? Zwrócono uwagę na to, że nowe technologie cyfrowe będą wykorzystywane w sposób włączający. Open AI i in. może być ogromną pomocą na przykład dla osób z niepełnosprawnościami. Ważne są wytyczne, ale muszą uwzględniać potrzeby jednostki. Generative AI stała się faktem uniwersyteckiego życia, więc nie ma sensu tego zabraniać. Należy jednak odpowiednio i mądrze zarządzać jej wykorzystaniem. Podkreślono, że ChatGPT tworzy wiedzę oderwaną od indywidualnego uczenia się, ale także od kontekstu, czerpiąc informacje z nieskończonych źródeł. Jeśli wszyscy korzystają z generatywnej AI, skąd bierze się nowa wiedza? Będziemy mieć jedynie wiedzę statyczną krążącą w sposób ciągły. Studenci muszą mieć jasny przekaz, czy mogą korzystać z generatywnej AI i w jakim zakresie. 

W drugim dniu konferencji kontynuowano dyskusję nad sztuczną inteligencją. Prelegenci doszli do wniosku, że aby zamienić sztuczną inteligencję z „egzystencjalnego zagrożenia” w „złotą szansę”, konieczne jest zapewnienie dobrego wsparcia dla studentów i kadry akademickiej (od programów nauczania, poprzez zasady oceniania po kompetencje informatyczne i zasady uczciwości). Ważna sesją była ta poświęcona uczeniu się zorientowanemu na badania i zaangażowanie studentów w badania począwszy od poziomu licencjatu. 

Podczas dyskusji panelowej na temat 10. Programu Ramowego UE prelegenci uznali, że konieczne jest przekonanie państw członkowskich do inwestowania 3% swojego PKB w edukację, badania i innowacje. Prelegenci podkreślili ponadto konieczność zwiększenia nacisku na badania i innowacje w sojuszach European Universities. 

W trakcie sesji zamykającej drugi dzień obrad dyskutowano o karierze akademickiej, przede wszystkim o konieczności zmiany w podejściu do kariery i budowaniu kariery w oparciu o indywidualne predyspozycje, talenty i umiejętności naukowca, będącego na początku swojej drogi zawodowej. Stwierdzono, że obecny model kariery oparty na łączeniu szeregu obowiązków naukowych, dydaktycznych i organizacyjnych już się wyczerpuje. Powoduje to, że tylko 10% naukowców ze stopniem doktora pozostaje w środowisku akademickim.

W podsumowaniu Prezydent EUA Josep M. Garell stwierdził, że „Jako uniwersytety nie mamy łatwego zadania. Ale powinniśmy mierzyć wysoko i marzyć o lepszej przyszłości!”.

Tego sobie i Państwu życzę!

Swansea Arena - obiekt do organizacji imprez,

prof. Josep M. Garell - Prezydent EUA podczas uroczystości otwarcia konferencji,

The Great Hall - miejsce obrad plenarnych,

prof. Paul Boyle - vice-chancellor, Swansea University podczas uroczystości otwarcia konferencji,

opr. prof. dr hab. Janusz Kapuśniak